Sinds een twintigtal jaar is er veel discussie over omstreden ingrediënten in cosmetica, zoals parabenen, glycolen, tensioactieve sulfaatverbindingen en uv-filters. Die hebben geleid tot een fobie voor cosmetica, een irrationele angst voor cosmetische producten en hun ingrediënten. Daarom zijn er apps ontwikkeld om die producten te beoordelen.

Voorbeelden op het vlak van hygiëne, zorg en make-up leren echter dat we niet zomaar mogen afgaan op de scores van die apps. Bepaalde uitstekende zonnecrèmes, bijvoorbeeld, worden bestempeld als producten van zeer slechte kwaliteit.

Inleiding

Al sinds de oudheid gebruikt de mens cosmetische producten (1-3).

Het gebruik ervan draagt bij tot de gezondheid van het individu zoals gedefinieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie: een “toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn, en niet louter afwezigheid van ziekte of handicap” (4).

Tot het eind van de XXe eeuw stond de bevolking niet wantrouwig tegen dergelijke producten, waarvan sommige evenwel bijzonder toxische bestanddelen bevatten, zoals loodwit (5) en cinnaber (6). Maar sinds het begin van de XXe eeuw circuleren er ideeën die wetenschappelijk fout zijn, maar toch de discussie aanwakkeren over wat we nu, weliswaar ten onrechte, “omstreden ingrediënten” noemen, zoals parabenen, glycolen, tensioactieve sulfaatverbindingen en uv-filters…

Die discussies hebben geleid tot een fobie voor cosmetica (7), een irrationele angst voor cosmetische producten en een aantal ingrediënten ervan, wat is uitgemond in een mode van homemade producten en de ontwikkeling van apps die de producten beoordelen.

We beschrijven hier de bestaande apps voor smartphone en bespreken de relevantie ervan aan de hand van concrete voorbeelden.

> Wenst u hierover meer te lezen, dan verwijzen wij u graag naar de integrale tekst.

• Faculteit farmaceutische wetenschappen, Université de Nantes, Frankrijk

• 1. Salvador A, Alberto Chisvert A. Cosmetics and Toiletries, Editor(s): Paul Worsfold, Colin Poole, Alan Townshend, Manuel Miró, Encyclopedia of Analytical Science (Third Edition), Academic Press, 2019:193-201.

  2. Tsoucaris G, Martinetto P, Walter P et al. Chimie et maquillage dans l’Antiquité. Ann Pharm Fr. 2001;59(6):415-22.

  3. Cotte M, Dumas P, Richard G et al. New insight on ancient cosmetic preparation by synchrotron-based infrared microscopy. Anal Chim Acta 2005;553(1-2):105-10.

  4. WHO. Constitution. https://www.who.int/fr/about/governance/constitution (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  5. Witkowski JA, Lawrence Charles Parish LC. You’ve come a long way baby: a history of cosmetic lead toxicity. Clin Dermatol 2001;19(4):367-70.

  6. Zhao M, Li Y, Wang Z. Mercury and Mercury-Containing Preparations: History of Use, Clinical Applications, Pharmacology, Toxicology, and Pharmacokinetics in Traditional Chinese Medicine. Front Pharmacol. 2022;13:807807. doi:10.3389/fphar.2022.807807

  7. Couteau C, Coiffard L. Beauté, mon beau souci - Une histoire de la beauté et des cosmétiques. Edilivre 2015:286.

  8. Yuka - L’application mobile qui scanne votre alimentation: https://yuka.io/en/

  9. Maïon N. Yuka, bientôt 5 ans et déjà 25 millions d’utilisateurs. Publié en ligne le 10 décembre 2021. https://www.homap.fr/article/1243/yuka-bientot-5-ans-et-deja-25-millions-dutilisateurs (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  10. INCI Beauty - Analysez la composition de vos cosmétiques: https://incibeauty.com/

  11. UFC-Que Choisir. Appli QuelProduit - Une application gratuite pour choisir ses produits alimentaires, cosmétiques et ménagers - Application mobile. Publié le 24 novembre 2022. https://www.quechoisir.org/application-mobile-quelproduit-n84731/ (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  12. Fédération des entreprises de la Beauté (FEBEA). La FEBEA lance CLAIRE, une application innovante pour décrypter les ingrédients des produits cosmétiques. https://www.febea.fr/fr/vos-produits-cosmetiques/actualites/la-febea-lance-claire-application-innovante-decrypter (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  13. Bunny Free App: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.margaretlillian.bunnyfree&hl=en_US&gl=US - https://apps.apple.com/us/app/bunny-free/id853346357

  14. International Campaign Against Plastic in Cosmetics - Beat the Microbead: https://www.beatthemicrobead.org/

  15. Think Dirty®: https://thinkdirtyapp.com/

  16. Healthy Living: https://apps.apple.com/th/app/healthy-living/id1120542025

  17. https://appadvice.com/

  18. Cosmethics: https://cosmethics.com/

  19. Bernauer U, Bodin L, Chaudhry Q, et al. The SCCS Notes of Guidance for the testing of cosmetic ingredients and their safety evaluation, 11th revision, 30-31 March 2021, SCCS/1628/21, Regulatory Toxicology and Pharmacology, 2021;127:105052.

  20. SCCS (Scientific Committee on Consumer Safety), Opinion on 2,2’-methylene-bis-(6(2H-benzotriazol-2-yl)-4-(1,1,3,3-tetramethylbutyl)phenol), 18 March 2013, revision of 23 July 2013. https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_129.pdf (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  21. Berardesca E, Zuberbier T, Sanchez Viera M, Marinovich M. Review of the safety of octocrylene used as an ultraviolet filter in cosmetics. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2019;33 Suppl 7:25-33.

  22. Lanigan RS, Yamarik TA. Final report on the safety assessment of EDTA, calcium disodium EDTA, diammonium EDTA, dipotassium EDTA, disodium EDTA, TEA-EDTA, tetrasodium EDTA, tripotassium EDTA, trisodium EDTA, HEDTA, and trisodium HEDTA. Int J Toxicol. 2002;21 Suppl 2:95-142.

  23. PEG-100 STEARATE UNII YD01N1999R. https://fda.report/UNII/YD01N1999R (dernière consultation le 24 janvier 2023)

  24. Api AM, Belsito D, Botelho D, et al. RIFM fragrance ingredient safety assessment, 2-phenoxyethanol, CAS Registry Number 122-99-6. Food Chem Toxicol. 2019;130 Suppl 1:110629.

  25. Nouaigui H, Antoine JL, Masmoudi ML, Van Neste DJ, Lachapelle JM. Etudes invasive et non invasive du pouvoir protecteur d’une crème siliconée et de son excipient vis-à-vis de l’irritation cutanée induite par le laurylsulfate de sodium. Ann Dermatol Venereol. 1989;116(5):389-98.

  26. Couteau C, Dupont C, Paparis E, Coiffard LJM. Demonstration of the dangerous nature of ‘homemade’ sunscreen recipes. J Cosmet Dermatol. 2021;20(6):1788-94.

  27. Couteau C, Domejean S, Lecoq M, et al. A study of 84 homemade toothpaste recipes and the problems arising from the type of product. Br Dent J. 2021. doi:10.1038/s41415-021-2736-2